رویکرد روانشناختی جرم تهدید
در این فصل جرم تهدید از دیدگاه روانشناختی مورد بررسی قرار میگیرد.
تداخل تهدید با آزادی اراده
انسان در انجام یا عدم انجام امور زندگی خود مختار میباشد و دارای اراده آزاد میباشد اما تهدید ارتکابی آزادی اراده فرد را مختل میسازد و سبب تزلزل و تشویش اراده او میگردد و بنابراین در گفتار اول به تبیین و تشریح آزادی اراده افراد میپردازیم و در گفتار دوم تهدید و سلب آزادی افراد مورد بررسی قرار میگیرد.
اینجا فقط تکه های از پایان نامه به صورت رندم (تصادفی) درج می شود که هنگام انتقال از فایل ورد ممکن است باعث به هم ریختگی شود و یا عکس ها ، نمودار ها و جداول درج نشوندبرای دانلود متن کامل پایان نامه ، مقاله ، تحقیق ، پروژه ، پروپوزال ،سمینار مقطع کارشناسی ، ارشد و دکتری در موضوعات مختلف با فرمت ورد می توانید به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.
رشته حقوق همه گرایش ها : عمومی ، جزا و جرم شناسی ، بین الملل،خصوصی…
در این سایت مجموعه بسیار بزرگی از مقالات و پایان نامه ها با منابع و ماخذ کامل درج شده که قسمتی از آنها به صورت رایگان و بقیه برای فروش و دانلود درج شده اند
آزادی اراده
انسان آزاد آفریده شده است و آزادی یکی از حقوق اساسی و بنیادین او تلقی میشود که همه مکتاب الهی و بشری این حق انسانی را تایید مینمایند. آزادی انسان در وضع طبیعی به دو صورت جلوه میکند: یکی آزادی انسان به عنوان قدرت آزادی وی در انجام کاری که برای حفظ حیات فردی او ضرورت داشته و محدودیت در قلمرو آن تنها از سوی قانون طبیعت متصور است و دیگری قصد وی برای تضمین و اجرای همین قانون طبیعت.
منظور از قانون طبیعت یعنی این که همه افراد بشر یک اندازه از حقوق طبیعی برخوردارند و هیچ کس نمیتواند به بهانهی استفاده از آزادی به آزادی دیگری لطمه بزند. کمال و شکوفایی شخصیت هر فردی در پرتو احترام در رعایت حقوق و آزادیهای فردی است از جمله مصادیق آزادیهای فردی این است که کسی در انجام یا عدم انجام امور مباح زندگی روزانه خود در حدود نظامات حقوقی کسی بدون جهت معترض وی نشود. امروزه در نظامهای حقوقی حاکمیت اراده به عنوان یک اصل عام و فراگیر و در چارچوب قانون پذیرفته شده است «اراده از لحاظ معنوی به معنای خواستن خواست، میل و آهنگ به کار رفته است. مراحل مختلف اراده که هر فرد برای انجام دادن یک عمل اختیاری که اعمال حقوقی از جمله آنان است طی میکند عبارت است از مرحله ادراک، مرحله تدبر و سنجش و مرحله عزم و تصمیم و مرحله اجرای تصمیم یا طلب.
اراده در اصطلاح از معنای لغوی خود دور نیفتاده و به معنای حرکت نفس به طرف کاری معین پس از تصور تصدیق منفعت آن میباشد ، بنابراین در بیان ماهیت اراده میتوان گفت: اراده جریانی است که معمول فعالیت غریزهای از غرایز انسان میباشد که بیانگر یک کیفیت روانی است که تحت نفوذ جنبه عقلانی، شخصیت فرد را برای رسیدن به هدف خاص به انجام یا ترک فعلی مصمم میکند. این کیفیتهای روانی همگی روشنگر اراده آدمی است و هر انسانی میتواند با الهام از وجدان نفس خویش آن را در جریان فعالیتهای روزانه درک کند.
در اصطلاح مفهوم آزادی اراده عبارت است از «حق انتخاب انجام یا عدم انجام یک فعل حقوقی و در مقابل این حق انتخاب موقعیتهایی قرار دارد که در آن افراد تحت اجبار عمل مینمایند، این امر بدان معنا نیست که همه افعال ناشی از تصمیمگیریهای منطقی است یا افراد از تأثیرات نیرومند خارجی بر رفتارشان آزادند یا میتوانند باشند».
پس برای تحقق این منظور قانون به عنوان مظهر قدرت اجتماعی وظیفه دارد از هرگونه برخورد ناشی از اعمال ارادی افراد به هر طریق ممکن جلوگیری کند.اصل آزادی اراده قلمرو وسیعی دارد و تمامی اعمال و افعال انسانها را (اعم از حقوقی و غیرحقوقی) را دربرمیگیرد آنچه مورد اتفاق اکثر صاحبنظران قرار گرفته این است که اولاً آزادی افراد باید رعایت شود و ثانیاً آزادی به هیچ وجه نمیتواند مطلق و بدون قید و شرط باشد.
سخن دیگر آنکه مبنای اصلی حمایت از آزادیهای تن و روان و سایر آزادیهای افراد اعلامیه جهانی حقوق بشر است و معمولاً قانونگذاران داخلی در تدوین قانون اساسی خود مفاد این اعلامیه را به عنوان معیاری برای تعیین حقوق آزادیهای افراد مدنظر قرار داده است. بند 4 این اعلامیه مقرر میدارد: «آزادی عبارت است از توانایی انجام دادن هر کاری که به دیگران زیان نرساند.» و در بند 11 نیز آزادی را از گرانبهاترین حقوق نوع بشر برشمرده است. در حقیقت کشور ما با وضع قانونگذاری های خاص داخلی به حمایت و آزادی اراده پرداختهاند تا از تعرض و تجاوز به این حق که یکی از والاترین و در عین حال حساسترین حقوق انسانی است اجتناب شود.
تهدید و سلب آزادی اراده
یکی از جرایم علیه حقوق فردی افراد، تهدید افراد است. هدف قانونگذار از جرمانگاری جرم تهدید تأمین آزادی فردی است. تهدید عاملی است که بر اراده شخص فشار وارد و او را مجبور به ارتکاب عمل یا وادار به خودداری از ارتکاب عمل مینماید. در واقع با خطر شدید و قریبالوقوعی در صورت تن ندادن به خواسته مرتکب متوجه عامل شود و او را تحت فشار قرار داده به طوری که ترس از آن خطر آزادی اراده عامل را تحت تأثیر قرار داده و موجب سلب آزادی اراده او گردد. تهدید همیشه به صورت صدمه و لطمه به نظم اخلاقی مجنی علیه و مستقل و جدای از موضوع آن تحقق میپذیرد و در واقع برای ایجاد تشویش و نگرانی و مضطرب ساختن دیگری و یا ورود ضرر به نظم اخلاقی است که مجنی علیه بر ضرب و شتم و حرق و انفجار خانه و یا حتی ورود خسارت جانی و مالی تهدید میشود. در واقع تهدید علاوه بر هدفی که در پی آن است همیشه یک لطمه و فشار روحی به شخص وارد میکند که البته به منظور نگران کردن شخص صورت میگیرد یعنی موجب لطمه روحی به وی میشود. به عنوان مثال او را به ضرب و شتم و یا انفجار منزل تهدید کند و حتی موضوع تهدید میتواند آسیب جسمی و یا خسارت به اموال تهدید شونده باشد.
هدف مطلق تهدید محو مطلق آزادی اراده در انجام یا عدم انجام عمل و در برآوردن و یا برنیاوردن تقاضاست، از طرفی آزادی مطلق اراده در افراد جامعه به آزادی سایر افراد جامعه لطمه وارد میکند به همین جهت است که هر جامعهای مقرراتی وضع و اجرا میشود که آزادی اراده همه افراد جامعه محدود به حدود میگردد تا آزادی سایرین تأمین گردد.
امروزه در زندگی اجتماعی، مفهوم آزادی و ظرافت آن بشتر شده است و ارزش انسانها و آزادی اراده آنها نیز بهتر شناخته شده است به همین جهت ارزیابی که از جرم تهدید حاصل میشود و طرق جبران و مقابله با آن نیز برحسب زمان و مکان متفاوت خواهد بود، در جرم تهدید با آنکه مرتکب قصد مجرمانه باطنی خود را نسبت به اموری که مورد تهدید قرار داده است فعلیت نبخشیده اما همین اندازه از اقدام مرتکب موجب ترس و وحشت و مخل آزادی اراده و روان تهدید شونده میگردد و به همین جهت است که قانونگذار صرف ابراز قصد ارتکاب جرم را صرف نظر از فعلیت بخشیدن آن جرم دانسته و ضمانت اجرای کیفری برای آن درنظر گرفته است.
فشاری که روی اراده انسان در نتیجه ترس و تهدیدات شخص دیگر وارد میآید موجب ایجاد چند وضعیت میگردد:
اول: آنکه ترس نتیجه یک سلسله تهدیداتی است که برای مجبور کردن شخصی به اجرای جرمی اعمال شده که این حالت با وجود شرایط دیگر داخل در دسته اجبار معنوی میگردد.
دوم: ترس از یک حمله نامشروع و یا ارتکاب جنایات یا جنحه باشد که تحت شرایطی موضوع جرم تهدید به عنوان جرم مستقل قرار میگیرد.
نکته دیگر آنکه حالت شدید تهدید هنگامی است که تهدیدکننده شروع به اجرای اعمال تهدید خودکند و در صورتی که تهدید عملی شود به عنوان یک جرم مکمل در تقارن واقعی با جرم اول به حساب میآید.
بنابراین تهدید و ترس ناشی از آن از جمله علل مخدوش کننده اراده میباشد، زیرا شخص تهدید شونده با اختیار خود برای گریز و رهایی از ضرری که او را تهدید میکند بدین انتخاب و گزینش دست میزند و بدیهی است کمترین ضرر را برای خود برگزیند.
گفتار دوم: تحلیل جرم شناختی جرم تهدید
بررسی جامع و مانع جرم تهدید سمتلزم تحلیل جرمشناخت نیز میباشد بدین منظور در این فصل تهدید از منظر جرمشناسی، بزهکاران جرم تهدید بزهدیدگان جرم تهدید و در نهایت پیشگیری از جرم تهدید مورد بررسی قرار میگیرد.
تهدید از منظر جرمشناسی
جرم از نظر جرمشناسی یک عمل ضد اخلاقی و ضد اجتماعی شدید است که معمولاً به وسیله قانون منع شده و این عمل ناشی از فرایندهای پیچیده اجتماعی روانی، زیستی است. پس آن چه مورد توجه و اهمیت جرمشناسی است فرایند و روند ارتکاب جرم و چگونگی تولد جرم در یک فرایند است برای آن که عملی جرم و قابل مجازات ساخته شود لازم است مراحل مختلف طی شود و مسیر فعل مجرمانه به مقصد برسد. مراحل مختلف این مسیر عبارتاند از: قصد مجرمانه عملیات مقدماتی، شروع به جرم و نهایت جرم تام، جرمشناسی معمولاً به دنبال مطالعه علل بزهکاری است، یعنی اینکه هر جرم یا بزه معمولاً معلول علل و عواملی میباشد؛ وقتی از عوامل صحبت میکنیم منظورمان خصوصیات فردی، محیطی و شرایط وصفی است. جرم تهدید نیز از این امر مستثنی نیست یعنی میخواهیم بررسی کنیم که چه عواملی در فرد سبب و محرک ارتکاب چنین جرمی شده است، آیا این علل و عوامل عامل پیشگیری است و اینکه آیا چنین فردی قابل درمان و اصلاح است؟ آنچه مسلم است اینکه خصوصیات فردی، محیطی و شرایط وصفی از جمله شرایط بسیار موثر در وقوع جرم است. در عین حال که هریک از این شرایط میتواند مربوط به بزهکار، بزه دیده جامعه و محیط پیرامون باشد.
الف) پیشگیری از جرم تهدید
پیشگیری عبارت است از مجموعه اقدامات و تدابیر غیرقهرآمیز که با هدف خاص مهار بزهکاری، کاهش احتمالی جرم کاهش وخامت جرم، پیرامون علل جرایم اتخاذ میشود.
اولین نکتهای که باید بدان توجه داشت این است که پیشگیری نافی اجرای مجازات افراد نیست. زیرا اگر به هر دلیلی پیشگیری و ابراز و کارکردهای آن نتواند فرد را از ارتکاب رفتارهای ممنوعه و جرم بازدارد و در نهایت فرد دست به اعمال خلاف قانون بزند که طبق قانون جرم و قابل مجازات باشد، در این صورت فرد مجرم شناخته شده و قابل مجازات میباشد. افرادی که دست به ارتکاب جرم تهدید میزنند با اعمال خشونت و زور و تهدید خواستههایشان را مطرح میکنند. در واقع وجود حالت خطرناک و طبع خشن و پرخاشگرانه خود را به منصه ظهور میرسانند، لذا از طرفی میتوان با بهرهگیری از اقدامات پیشگیرانه به نوعی عوامل زمینهساز جرم تهدید را خنثی نموده و از طرفی دیگر با مدد جستن از رهیافتهای روانشناسی و زیستشناسی و جرمشناسی مرتکبین این جرم را تحت درمان و اصلاح قرار داد تا آمار این جرم را به حداقل رساند در نتیجه از آثار و تبعاتی که بر اثر ارتکاب این جرم بر بزه دیده و دیگر افراد و جامعه تحمیل میشود جلوگیری نمود. در این خصوص مواردی قابل است:
1- یکی از دلایل عمده افراد به رفتارهای پرخاشگرانه فقدان مهارتهای اجتماعی میتوان از این روش امیدبخش برای کاستن هرچه بیشتر خشونتهای انسانی علیالخصوص تهدید بهره جست. از دیگر راههای کنترل و پیشگیری از پرخاشگری میتوان به ابداع و ایجاد واکنشهای نامتجانس از جمله (هم حسی، شوخی، تحریک جنسی ملایم) اشاره کرد.
2- با استفاده از اقدامات وضعی و اعمال تغبیرات فیزیکی در مناطق خارج از دید و جرم از دید و جرمزا نظیر روشن کردن چراغ در یک خیابان یا کوچه یا مکانهای تاریک، میتوان فرصت ارتکاب جرم تهدید و اخاذی را از بزهکارانی که در تاریکی شب و با استفاده از خلوت بودن مکان اقدام به انجام چنین اعمالی میزنند را گرفت.
3- منع رفت و آمد و تردد با وضع ظاهری آراسته و همراه داشتن وسایلی مانند کیف، خصوصاً برای خانمها در مکانها و معابری که فاقد محافظت پلیس و نقاط دورافتاده و خارج از شهر به ویژه در هنگام شب
4- جمعآوری و محدود کردن ادوات و ابزارهایی که ممکنا ست در ارتکاب جرم تهدید موثر واقع شده یا وقوع این جرم را تسهیل کند نظیر اسلحه و چاقو و قمه
5- از طریق تربیت صحیح و اصولی فرزندان توسط خانواده و تأمین معقول و به جای نیازها و خواستههای ایشان و ایجاد رابطه مسالمتآمیز از طریق تربیت و تعامل با دیگران و پرهیز از هرگونه