لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 162

 

چله بُران-جشن حمام رفتن زن پس از گذشت چهل روز از زاییدن

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

سیار غم انگیز و. سوزناک بودن

دو زاری کسی افتادن-به اشارات و کنایات پی بردن

ته کشیدن-تمام شدن-به آخر رسیدن

از ته ریش گذشتن(فریب دادن)

ابرو تابیدن(گره بر ابرو افکندن)

پاپی چیزی بودن-چیزی را دنبال کردن-به چیزی محل گذاشتن
بَر و بیابان-دشت و صحرا

ریختن روی دایره-روی داریه ریختن
حال کردن-لذت بردن

زجرکش کردن-به زجر و شکنجه کشتن

 

 

جان در یک قالب-نهایت دوستی و صمیمیت

بند نشدن سنگ روی سنگ-نا آرام بودن اوضاع-وجود نداشتن نظم و امنیت

ذوق کردن-خوش حال شدن-شاد شدن

دک و دنده-بالا تنه

 

دست به سینه-آماده ی فرمان-در نهایت ادب و احترام

پیه چیزی را به تن مالیدن-خود را برای چیزی آماده کردن

آیه آمدن-سوگند یاد کردن-به قرآن سوگند خوردن

چم کسی را به دست آوردن-رگ خواب کسی را دانستن-نقطه ی ضعف کسی را دانستن

 

چسی مالیات داره-به کسی می گویند که قمپز در می کند

بد زبان- بد دهن

آبِ آب-آبکی-بی‌مایه-بیرنگ

 

با خرس توی جوال رفتن-با آدم ناجور همدم و همکار شدن

داغ کردن پشت دست-توبه کردن-برای نکردن کاری با خود شرط کردن

چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

چرخ زدن-گردش کردن-به عنوان تفریح یا تماشا حرکت کردن

آفتابه برداشتن(دست به آب رساندن، پابرهنه وسط حرف کسی دویدن)

پر و پا داشتن-پایه و اساس داشتن

تخم لق شکستن-فرصت دادن-رو دادن-کسی را به طمع انداختن

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

آجرپاره(جواب کسی که به‌جای بله می‌گوید آره)

 

چوب کاری کردن-از کسی پذیرایی زیاد کردن-به کسی محبت بسیار کردن-کتک زدن بیش از حد

دُم سیخ کردن-دُم سیخ شدن

 

آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)

 

دست کردن-دست فرو بردن
حرف-سخن-گفتار-کلام

آواز شدن-شهره شدن

چاله چوله-جای پر از گودال-زمین ناهموار

تلکه کردن-پول یا چیزی را به زور-چاپلوسی و یا فریب از کسی گرفتن

 
 

بهم رسیدن-به وصال هم رسیدن

بی صاحاب مانده-صاحب مرده-وامانده
زمین گذاشتن چیزی-چیزی را ترک کردن
ژوری-هیئت داوران

 

جنس-کالا-کالای قاچاق-مواد مخدر مانند هرویین-تریاک و مانند آن ها

اجباری بردن(کسی را به خدمت سربازی بردن)

اشکال‌تراشی(ایرادگیری، گره در کار اندازی)

حلال یابی-طلبیدن نزد دیگران تقاضای گذشتن از تقصیر خود را کردن

دخیل بستن-بستن پارچه ای به ضریح یا سقاخانه به نیت برآمدن حاجتی

 

پوست کسی را پر از کاه کردن-به طرز فجیعی کشتن

ژیلت-نیم تنه ی بدون آستین و جلو باز

چروکیدن-چین دار شدن

خوش خیالی-خوش دلی-بی خیالی

دو علی گلابی آمدن-بچه ترساندن-تهدید توخالی کردن-توپ و تشر آمدن

این دو کله‌دار-خورشید و ماه

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن

 

خارش-خاریدن-نام بیماری خاریدن نشیمنگاه

خشت انداختن-لاف زدن-گزافه گفتن

درجه-تب سنج-مرتبه ی نظامی

به ساز کسی رقصیدن-بازیچه ی کسی شدن-از کسی فرمان بردن
چرب کردن سبیل-رشوه دادن-حق السکوت دادن
چایمان کردن-سرما خوردن-چاییدن

 

تو بوق زدن-رازی را فاش کردن

رنگ آمیزی-آمیختن رنگ های گوناگون به هم

روی داریه ریختن-رسوا و بی آبرو کردن-برملا کردن-آشکار کردن

دهنه سرخود-بی بند و بار

آب خنک خوردن(به زندان افتادن)

ادا اصول(ادا اطوار)

دُوال بازی کردن-حقه بازی کزدن-فریب به کار بردن

خلاص-خارج از دنده بودن موتور
چاره-درمان

آب از آتش برآوردن(کار محال کردن)

امن و امان(بدون بیم و هراس)

آب دندان خوردن-حسرت خوردن

جیک و بیک-دو روی قاپ-دوستی صمیمی

زاق-چشم زاغ چشم

پینه زدن-وصله کردن

خالی بند-چاخان-دروغ گو

دبه در آوردن-جر زدن-از قول خود سر باز زدن-اظهار پشیمانی کردن پس از عقد قرارداد

این پهلو آن پهلو شدن-این دنده آن دنده شدن-غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر

اجابت کردن معده-قضای حاجت

التفاتی(داده شده، مرحمتی، اعطا شده)
چرت و پرت-حرف مفت-حرف بی خود

دست بردن در چیزی-چیزی را تغییر دادن

در ثانی-ثانیا-دوم
پُرسه-مراسم دیدار با بازماندگان کسی که مرده باشد برای گرامیداشت او
حرف کسی در رو داشتن-دارای نفوذ بودن

درقی-صدای افتادن چیزی بر زمین یا کوفتن چیزی به چیزی

پاشنه ترکیده-بی سر و پا-آدم پست

رد کردن-برگردانیدن-پس دادن-رفوزه کردن-از سر باز کردن-پنهانی دادن-پنهانی عبور دادن

خشکه بی آب-نوعی فولاد که آهن و چدن را با آن می تراشند

دلقک بازی-مسخره بازی

 

بی چشم و رو-ناسپاس-حق ناشناس-ناشکر

چاک کردن-نگا. چاک دادن

جواب سربالا-جواب منفی-جواب طفره آمیز

چشمداشت-توقع-انتظار

استخوان‌بزرگ(شخص دارای اصل و نسب)

بالای چیزی پول دادن-برای چیزی پول خرج کردن

جود-یهودی-حهود

خود را گرفتن-فخر فروختن-کبر و نخوت نشان دادن

چراغان کردن-جشن گرفتن

خرخاری-همدیگر را خاراندن

دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان

تو زرد از آب درآمدن-بی ارزشی یا فساد چیزی آشکار شدن

 

 

حاشیه نشین-تهیدستان ساکن در کناره های شهر

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا

الحق و الانصاف-انصافن-حقن

 

به دم و دود رسیدن-سر و سامان یافتن

اُزگل(بی‌سروپا، کم شعور و بی‌شخصیت)

بده اون دستت-آی زکی !
این پا آن پا کردن-دودل بودن-وقت تلف کردن

این پهلو آن پهلو شدن-این دنده آن دنده شدن-غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر

حرف تو حرف آوردن-سخن کسی را قطع کردن-مطلب دیگری را پیش کشیدن

جن زده-دیوانه

دولاب-گنجه-کمد-قفسه

چوب به مرده زدن-از پا افتاده ای را آزار دادن-موضوع کهنه ای را تازه کردن

 

چهره کردن-نگا. چهره شدن

پیه سوز- پی سوز

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

باد توی سرنا کردن-اسرار کسی را فاش کردن

تفنگ سر پر-تفنگی که باروت و گلوله را از سر لوله به درون تفنگ می گذاشتند و با سمبه آن ها می فشردند

 

بگو بخند-خوش مشرب-بذله گو

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

زیر لفظی-هدیه ای که پس از بله گفتن به عروس می دهند

پا در هوا-بی اساس-بی اصل-غیر قطعی

خدا برکت-خدا بیش ترش کند

زر اومدی قرمه سبزی-سخنی توهین آمیز برای کسی که به قهر می رود یا تهدید به رفتن می کند

حمامی-گرمابه دار

به پیر و پیغمبر قسم خوردن-سوگند بسیار یاد کردن

تُک زبانی حرف زدن-لکنت داشتن-گرفتگی زبان داشتن

تنگاتنگ-بسیار نزدیک به هم-بدون فاصله

الدرم بلدرم کردن(بد و بیراه گفتن، ناسزا گفتن)

در دست-آماده-حاضر
جاخالی رفتن-به دیدن خانواده ی مسافر رفتن

دم خود را روی کول گذاشتن-گریختن-شکست خورده رفتن

 

 

حسرت-آرزوی سخت-خواهش بزرگ

چُغُل-سخن چین
آینه‌ی زانو-برآمدگی زانو

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

پهلوان پنبه-درشت اندام ولی بی زور-پهلولن دروغی
چیل-آدم بد بیار

انداختن پشت گوش-سهل‌انگاری کردن-دیر انجام دادن-کوتاهی کردن

دامنی-پارچه ای که با آن دامن می دوزند

افتاده(فروتن، متواضع)

زیر و رو کردن-همه جا را به دنبال چیزی گشتن-به هم ریختن

دَم گرفتن-همنوایی کردن در خواندن و سرود-کنایه از توافق و پشتیبانی

پراندن-بی اراده حرف درشت و بی جایی در سخن آوردن-گاه گاه در نهان تباهی کردن زن

بستری-خوابیده در بستر-بیمار
پا انداختن-واسطه گری کردن-کارچاق کردن به ویژه در امور غیر اخلاقی

بوسیدن و به تاقچه گذاشتن-ترک گفتن-کنار گذاشتن

حساب کسی را رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

 

 
دو به دست کسی دادن-به کسی فرصت انجام کاری دادن-به کسی بهانه دادن
پنجه ی ابوالفضل-ورقه ی برنجی یا نقره ای که به شکل کف دست و انگشتان بریده شده است
خرس-چاق و درشت-تنومند

رومیزی-منسوب به میز

دزد و حیز-نادرست و مکار

بی رگ-بی غیرت-بی حس

دامب و دومب-آوای ضرب و تنبک
دندان شکن-قاطع-محکم

چله داری-عزاداری در روز چهلم مرگ کسی

بر گرده ی کسی سوار شدن-کسی را زیر فرمان خود آوردن

چس گره زدن-نهایت خست به خرج دادن

 

اداره بازی(پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری)

زیر پای کسی را درآوردن-زیر پا کشی کردن

 

به جا آوردن-شناختن

خاله ماستی-آدم بی اهمیت و بی ارزش

چروک انداختن-چین انداختن

بامبه-توسری

اتر خان رشتی(آدم پرافاده)

چاک خوردن-شکافته شدن-پاره شدن
آدم نچسب-کسی که جاذبه‌ای ندارد و علاقه دیگران را جلب نمی‌کند
جگرکی-جگر فروش

خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

جای دشمن-کنایه از نشیمنگاه-ماتحت

تیپا خوردن-رانده شدن

ازخداخواسته(آرزومند، مشتاق)

راه پیدا کردن-جستن راه حل برای مشکل-به نحوی در جایی وارد شدن

بازاری-دارای شغلی در بازار-مبتذل

رژیم گرفتن-رژیم داشتن

الانه(همین حالا، هم اکنون)

پلاسیدن-پژمرده شدن-از دست رفتن تازگی و شادابی

رج کردن-رج بستن

چندر غاز-پول بسیار کم

چشم و گوش باز-کسی که همه چیز را می فهمد-آگاه و با تجربه

زت زیاد-کوناه شده ی “عزت زیاد” در زبان لوطی ها

الفرار(گریز، بگریز !)
پای چیزی را جور کردن-وسیله ی انجام کاری را فراهم کردن

اشکال‌تراشی-ایرادگیری-گره در کار اندازی

پا روی دم سگ گذاشتن-خشم شخص پستی را برانگیختن

چرت و پرت-حرف مفت-حرف بی خود

باجی-خواهر-زن ناشناس
رنگ گذاشتن و رنگ برداشتن-رنگ به رنگ شدن

 

دست بردن در چیزی-چیزی را تغییر دادن

پات-بی آبرو-بی تربیت

حیدری و نعمتی-گروه های دشمن هم
پیش پای کسی-لحظه ای پیش از آمدن کسی

حرف روی حرف کسی آوزدن-برخلاف حرف کسی چیزی گفتن-با حرف کسی مخالفت کردن

پف کردن-ورم کردن-باد کردن-مغرور شدن

 
زن به مزد-دشنامی است به مردان فاسد

آفتابه خرج لحیم-بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

رجز خوانی-لاف زنی-دعوی

پاشنه ی در-چارچوب در که لولا دارد و در روی آن می چرخد

حلوا خور-مرده خور-کسی که همیشه برای خوردن به مجالس ترحیم می رود

جِر گرفتن کسی را-اوقات کسی تلخ شدن

ته دل کسی قرص بودن-خاطرجمع بودن-نگرانی نداشتن

 
تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن
پادرختی-میوه های خراب شده که خود از درخت می افتند

دل واپسی-نگرانی-اضطراب

زیر تبری-کنده ای که هیزم شکن روی آن با تبر هیزم می شکند

 

زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال

ته نشین-رسوب کرده

 

 

دماغ را بالا کشیدن-اظهار نارضایتی کردن

از دهان در رفتن(پریدن حرفی از دهان، بدون پیش‌بینی سخن راندن)

 

جوال رفتن با کسی-با کسی درافتادن

به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن

آجرپاره(جواب کسی که به‌جای بله می‌گوید آره)

خورش خوری-ظرفی که در آن خورش می ریزند

چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

 

روبنده-نقابی سیاه رنگ برای پوشاندن چهره

جسته گریخته-گاه گاه-اتفاقی

چوب حرفی-چوب کوچکی که به دست کودکان می دادند تا روی سطر های کتاب بگذارد و آن ها را بخواند

 

از خجالت کسی در آمدن(محبت کسی را جبران کردن)

آخرین تیر ترکش-آخرین تدبیر
از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

پر و پا داشتن-پایه و اساس داشتن

پا به دو گذاشتن-به سرعت فرار کردن

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت

چار راه-محل تقاطع دو راه

جا نماز-سجاده-فرش کوچکی که بر آن نماز می خوانند

رفوزه-رد شده در امتحان-مردود

پوست خربزه زیر پای کسی انداختن-کسی را به دردسر انداختن

تو سر چیزی زدن-از ارزش واقعی چیزی کاستن

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

رجاله-اراذل و اوباش

رگ ترکی-تعصب نژادی
خش افتادن-خراش افتادن

ترش کردن-عصبانی شدن

 

تلمبار- تل انبار

چرک-کثیف

تلَکه-پول یا چیزی که با فریب و چاپلوسی از کسی بگیرند

بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن

آفتاب‌رو(جایی که آفتاب بر آن بتابد)
تنگ دل کسی نشستن-بسیار نزدیک کسی نشستن-از کسی جدا نشدن

تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن

زنجیر زن-کسی که در ماه محرم به پشت خود زنجیر می زند
دلپخت-پختن مغر چیزی

رو افتادن-علنی شدن-آشکار شدن

 
خواب آلود-آن که کاملن بیدار نشده است

جیبی-قابل گنجاندن در جیب-مربوط به جیب

 

 

پِتِه-گرفتن زبان-لکنت

بد شیر-متقلب-بد جنس

رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن

چیزی شدن-اهمیت و اعتباری پیدا کردن-به جایی رسیدن

دلقک بازی-مسخره بازی

چوب بست-داربست چوبی-چوب بندی

دوبلاژ-برگردان گفت و گوی فیلم به زبان دیگر

 

زیر پای خود را سست دیدن-موقعیت خود را نااستوار دیدن-شغل و سمت خود را در خطر دیدن

رضایت دادن-در گذشتن از شکایت و دنبال کردن قضیه-قبول کردن

زدن به سیم آخر-آخرین چاره را به کار بردن حتا اگر به ضرر باشد-خود را به لاقیدی زدن و به عاقبت کار نیاندیشیدن

 

آروغ بی‌جا زدن-نابه‌جا سخن‌گفتن-نسنجیده کاری کردن

دم زدن-حرف زدن-اعتراض کردن-جیک زدن

 

پایش افتادن- پادادن و پا افتادن

بی پا-از تاب و توان افتاده-فرسوده

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

 

حیوونکی-نگا حیوانکی
جوش آمدن-به خشم آمدن-کج خلقی سخت کردن

راه آهن-دو خط آهن موازی که قطار بر آن حرکت می کند

حرص خوردن-عصبانی شدن

بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

خدا بیامرز-مرحوم-مغفور

روی خون افتادن زن آبستن-بچه انداختن

خانه نشین شدن-از کار بی کار شدن-معزول شدن

خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

خوش رو-زیبا-خندان

خدمت کردن-دوره ی سربازی را طی کردن

چاشنی زدن-ریختن یا زدن چاشنی به غدا
آب از آب تکان نخوردن(رخ ندادن جنجال و هیاهو، آرام ماندن اوضاع)

رو دستی-نوعی دستکش-ضربه ی روی دست-حقه-کلک

پیزه شُل-آن که شکمش روان باشد-ضعیف-سست
اسباب‌بازی(وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان))

رو شدن-آشکار شدن-فاش شدن

 

حقه باز-شعبده باز-تر دست-مکار

 

دوا درمان-مداوا-معالجه

آلنگ دولنگ(چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند)

دودی-اهل دود-سیگاری-تریاکی-معتاد به دخانیات

جهان پهلوان-بزرگ ترین پهلوان دنیا-پهلوان جهان

خروس کسی خواندن-شاد و شنگول بودن-روزگار بر وفق مراد بودن

ترگل ورگل-خوش سر و وضع-تر و تمیز

 

حکیم باشی را دراز کردن-مجازات کردن بی گناه

حرف های صد تا یک قاز-حرف های بی ارزش و بی معنی

دست بالا کردن-پیش قدم شدن-آستین بالا زدن

خُرخُر-آواز نفس شخص خوابیده

دست و پا گیر-مزاحم-مانع از کاری

از سر باز کردن-دور کردن-رفع مزاحمت کردن

 

از بام خواندن و از در راندن(خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن)

 

باریک-دقیق-حساس

خدا حافظ-به درود-در پناه خدا-خدا نگهدار

زوار در رفتن-بند و بست چیزی خراب شدن-از شدن خستگی یا پیری از کار افتادن

روگیری-چهره پوشاندن از نامحرم-شرم و حیا

خرده فرمایش داشتن-دستورهای بی جا دادن