لیست کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی و عامیانه قسمت 187

زیر دست-تابع-فرمان بردار

اختر- گذری-دیدار کوتاه-سرپایی

تسویه حساب-تلافی-پاک کردن دل خوری
چول کردن-شرمنده کردن

چیزی را در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و اعتبار اعلام کردن چیزی

خام طمع-پر طمع و حریص-پر توقع

 
 

خرخره ی کسی را جویدن-به شدت از دست کسی عصبانی شدن
از پا ننشستن(سماجت ورزیدن، از کوشش دست نکشیدن)

خیس کردن برنج-در آب ریختن برنج

رو به راه شدن-آماده و مهیا شدن

از دست کسی در رفتن(کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن)
خر با تشدید-بسیار احمق-الاغ تمام عیار

حاشیه بندی-گل کاری کردن در باغچه-مرز بندی

با یک دست چند هندوانه برداشتن-در آن واحد چند کار انجام دادن

آفتابه گرفتن(آفتابه برداشتن)

 

به خاک سیاه نشاندن-بدبخت و ذلیل کردن

از این حرف‌ها-مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد

ابرو انداختن(ابرو آمدن)

زیر پای خود را سست دیدن-موقعیت خود را نااستوار دیدن-شغل و سمت خود را در خطر دیدن

 
بگیر و ببند-توقیف و حبس-حکومت نظامی
 

اما توی کار آوردن-شک و تردید درست کردن-اشکال‌تراشی کردن

دور سر چرخاندن و دادن-صدقه دادن

بسیار دلواپس و نگران بودن

توالت رفتن-به دستشویی رفتن
خر غلت زدن-مانند خر بر خاک غلتیدن

از دست برآمدن-ممکن و شدنی بودن-از عهده بر آمدن
تیکه-چیز جالب-نصیب و قسمت-زن زیبا و خوشگل

دالنگ و دلونگ-صدای زنگ چارپایان

خورند-لایق-درخور-به اندازه ی-طرفیت

 

پول بالای چیزی دادن-پول دادن و چیزی را خریدن

زو کشیدن-اصطلاحی از بازی الک دولک که بازنده باید بدون تازه کردن نفس یدود

تصدق کسی رفتن- تصدق شدن کسی را

دو به دو-دو تا دو تا
زر زر-صدای گوش خراش و یکنواخت-آواز گریه ی نامطبوع بچه

 
برآمده-بزرگ شده-ورم کرده

پشتی-بالش-حمایت

بله قربان-در حالت احترام در جواب مثبت می گویند-مجازا به معنی تملق است

دُم بریده-زرنگ و ناقلا-بدجنس

زنده به گور-کسی که در تیره روزی به سر می برد و زندگی اش فرقی با مردن ندارد

زرق و برق-جلوه ی ظاهری-جلا و شفافی
حق به جانب-دارای ظاهر مظلومانه و دروغین

دَنگ-حیران و آشفته-سرگشته و شیدا

 
خرج کردن-هزینه کردن-صرف کردن

 

 

چندر غاز-پول بسیار کم

چای صاف کن-وسیله ای نوردار برای صاف کردن چای به هنگام ریختن به استکان یا فنجان

چشم ِ غربال-سوراخ های غربال

 
زیر آب-مجرایی در ته مخازن آب برای خالی کردن آن ها
روغن ریختن و عسل جمع کردن-نهایت پاکیزگی و نظافت

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد

دست به آب-داشتن ادرار-دستشویی-توالت

چله داری-عزاداری در روز چهلم مرگ کسی

 
چپکی-از طرف چپ-خشم آلود

 

اسیر خاک(مرده، تن‌پرور)

چاتمه زدن-چند تفنگ را به شکل چاتمه در جایی گذاشتن

 

زهر ریختن-در حق کسی بدی کردن-انتقام گرفتن-اصل بد خود را نشان دادن

برای هفت پشت کسی کافی بودن-از تحمل کسی خارج بودن-بسیار زیاد بودن

تو آسمان ها سیر کردن-در خیال و تصور بودن-در عالم هپروت بودن

خط در میان حرف زدن-آرام آرام و شمرده سخن گفتن

خرجی دادن-دادن پول لازم برای گذران روزانه

دیر چسب-دیر آشنا

رقصیدن توی تاریکی-بی موقع یا بدون اطلاع کاری را انجام دادن

 

خیال کسی را راحت کردن-موجب اطمینان خاطر کسی شدن-به کسی جواب رد دادن
به دردسر انداختن کسی-کسی را به وضع دشواری دچار کردن

پُخ-واژه ی ترکی به معنی مدفوع

ابرو فراخی(خوشدلی، گشاده‌رویی)

آلا گارسون-اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران

به تر تر افتادن-اسهال گرفتن-دچار شکم روش شدن

 
اشک خنک(گریه‌ی ساختگی)

پراندن-بی اراده حرف درشت و بی جایی در سخن آوردن-گاه گاه در نهان تباهی کردن زن

آوردن-باعث شدن-ایجاد کردن

از سر وا کردن-کاری را سرسری انجام دادن

اُریب-کجکی-یک بر-یک ور

ریز بار-باران ریز-ابری که باران ریز دارد

تاب خوردن-بازی کردن با تاب-پیچ و خم برداشتن

پیزر-پوشال های نازکی که برای نشکستن ظروف شیشه ای میان آن ها می گذارند

رک حرف زدن-بدون پروا و ملاحظه حرف زدن-صریح و روشن سخن گفتن
تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن

 

چرچری کردن-خوردن و عیش کردن

از چپ و راست(از همه سو، از همه جا)
ذات نداشتن-ذات کسی خراب بودن
حساب کتاب-رسیدن به محاسبات-نظم و قانون
زور گفتن-حرف و خواست خود را به کسی تحمیل کردن

ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن

آتش زیر پا داشتن(بی‌قرار بودن)

پرند-حرف بی هوده

 

رفتن با سر-نهایت شوق و اشتیاق برای انجام کاری

دست به چیزی شدن-بی درنگ آن چیز را برداشتن-آماده ی استفاده از آن چیز شدن

بش باد-حقش باشد-هنگامی که کسی به دشمنان دین لعنت بفرستد-شنوندگان این جمله را می گویند.

دعوت حق را لبیک گفتن-مردن
دخیل بودن-خواهش و التماس کردن از کسی برای انجام ندادن کاری
ادا در آوردن-مسخرگی کردن-تظاهر کردن-تقلید کردن

چاره ساز-خداوند

دنده نهادن-قبول کردن-رغبت کردن
 

انگولک کردن(سر به سر گذاشتن، با انگشت به چیزی ور رفتن، انگشت رساندن)

زپرتو-ضعیف-بی دوام

حرف چند پهلو-سخن مبهم و دارای چند معنی

چلوزیدن-خشک شدن-پلاسیدن

 

جراندن-جر دادن-پاره کردن

چس ناله-آن و ناله ی ساختگی برای جلب توجه

ریختن مو-سخت وحشت کردن

 

زاغه-جای نگاه داری گاو و گوسفند-حانه ی بسیار محقر-انبار مهمات

پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن

زیر پای کسی را جارو کردن-سبب اخراج کسی از کاری یا جایی شدن

از مرحله پرت بودن-یکسره بی‌اطلاع بودن

تو دلی-بره ای که هنوز زاده نشده و آن را از شکم مادرش درآورند

چسبیدن خِر کسی-گریبان کسی را گرفتن و به اصرار چیزی خواستن

آبستن فرزندکش(دنیا، روزگار)
جد کمر زده-در نفرین به سید می گویند-یعنی جدش او را به سزایش برساند

پاشنه ی در-چارچوب در که لولا دارد و در روی آن می چرخد

چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

رمل انداختن-پیش گویی کردن-فال برآوردن

خرج راه-هزینه ی سفر

دم موشی-هر چیز باریک و دراز
خانه بستن-در بازی نرد دو مهره را در یک خانه قرار دادن تا حریف نتواند در آن جا بنشیند

زانو زدن-برای تعظیم زانو بر زمین زدن

 
از بی‌کاری مگس پراندن-بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن

تیپا کردن-با اردنگی بیرون کردن

 

 

 
چشم را بستن و دهان را باز کردن-با بی شرمی دشنام دادن

به دل گرفتن-رنجیده خاطر شدن

دل خواستن-آرزو داشتن-مایل بودن
پوزخند-تبسمی از روی تحقیر و استهزاء

رسوخ کردن-در دل اثر کردن-رخنه و نفوذ کردن

از کسی خوردن-توانایی مقابله با کسی را نداشتن

زیش ریش-تار تار-از هم جدا شده

بَده کردن-کسی را بد وانمود کردن-کنفت کردن-از چشم انداختن

چین و خم-پیچ و تاب

آدم مقوایی-بی‌اراده-کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند

زمین ماندن-معطل و معوق ماندن-باقی ماندن و انجام نگرفتن کاری

 

به تور زدن- به تور انداختن

زیر تشکی-رشوه

ادا در آوردن-مسخرگی کردن-تظاهر کردن-تقلید کردن

خداپسندانه-مورد پسند خدا

دوما-در ثانی-دیگر آن که-دوم آن که

حلیم روغن خوردن-کنایه از تشنگی بسیار داشتن

دوام آوردن-استقامت کردن

حالی شدن-فهمیدن-درک کردن

زاغ-دارای چشمان آبی رنگ

ریسک کردن-به کاری خطرناک دست زدن

اَجق وَجق-چیزی با رنگ‌های تند و زننده-دارای ترکیب ناهماهنگ

حق و حساب دادن-رشوه دادن-آجیل دادن

رشوه گیر-رشوه خوار

دانگ-یک ششم-سهم-قسمت

بی شیله پیله-بدون حقه بازی-صاف و ساده

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

چروکیده-چین دار شده-ناصاف

 
چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف

آش نذری(آشی که به نیت برآورده شدن دعایی بپزند)

جِر زدن-دبه درآوردن-گردن نگرفتن-تقلب کردن در بازی

انداختن-فروختن جنس بنجل و ارزان به بهای گران-درست کردن

حساب انگشت بالا-حساب ساختگی

توی دل کسی را خالی کردن-کسی را ترساندن-ناامید کردن

آب نکشیده-زشت-بد-نامفهوم
اسباب زحمت(کسی یا چیزی که موجب دردسر و آزار شود)

چشمگیر-جالب توجه-با ارزش

با سلام و صلوات-با تجلیل و بزرگداشت-با رعایت کامل آداب و رسوم

 

خجالت دادن-کسی را شرمسار کردن

دست به یقه شدن-دست به گریبان شدن

زیش ریش-تار تار-از هم جدا شده

پیاز کسی کونه کردن-ماندگار شدن در جایی-میخ خود را کوبیدن

اما توی کار آوردن(شک و تردید درست کردن، اشکال‌تراشی کردن)
دیزی-ظرفی سفالی یا فلزی که در آن آبگوشت می پزند-آبگوشت
خط یازده سوار شدن-پیاده رفتن

چشم کسی را دزدیدن-هنگام غفلت کسی کاری را انجام دادن یا چیزی را برداشتن

زبان چرب و نرم داشتن-گفتار خوشایند و فریبنده داشتن

دو لول-اسلحه ای بلند دارای دو خانه برای فشنگ گذاری

ریشه دار-با سابقه-قابل اطمینان-محکم
باشگاه-محل گردهمایی گروهی برای ورزش-تفریح و از این قبیل

 

ته چک-بن چک-بنجاق-بخشی از دسته چک که پس از جداکردن چک باقی می ماند

خط دادن-سرمشق دادن-فکر کسی را هدایت کردن

پُلُغ زده-ورقلمبیده-برجسته

جا دکمه-سوراخی که دکمه ی لباس در آن جا می گیرد

دُم توی تاقچه گذاشتن-خود را گرفتن-لوس و ننر شدن

تَفت دادن-کمی سرخ و برشته کردن-بی روغن حرارت دادن
زبان را گاز گرفتن-از گفتن سخنی پشیمان شدن
پا به فرار گذاشتن-گریختن
دست شستن از چیزی-از چیزی دست کشیدن-از داشتن چیزی ناامید شدن

خوش غیرتی-زیاده غیرت نشان دادن-به طنز یعنی بی غیرتی کردن

باور کسی شدن-گرفتار توهم شدن-تحسین و تمجید دیگران را حقیقت دانستن

بی فکر-لاابالی-بی قید

دُوال پا-آدم سمج

رَب و رُب ندانستن-ساده دل بودن-چیزی نفهمیدن

 
رکاب دادن-راهی جایی شدن
دو دستگی-اختلاف عقیده-عدم اتفاق

 

بَرج-خرج های خارج از خانه

بیشتر از کوپن حرف زدن ،-سخنان بالاتر از حد و مقام خود گفتن پا را از گلیم خود فراتر نهادن

دنده کج-کج خلق-یکدنده

اما(اشکال‌تراشی، ایجاد شبهه)

 

خط انداختن-خراش به جا گذاشتن

از چشم کسی برق پریدن-شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد

پیاده کردن-انجام دادن-تحقق بخشیدن-از هم باز کردن

خِطَب-جزیی از جهاز شتر

دیر رس-میوه ای که دیر می رسد

تو ریختن دل-سخت نگران شدن و ترسیدن بر اثر شنیدن خبر ناگوار

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

جیب خالی پز عالی-کسی که در عین تهی دستی افاده دارد و خودش را با ظاهرسازی بگیرد

پیچ و مهره ی کاری در دست کسی بودن-کاری تنها از عهده ی او بر آمدن

دلسوزه-سوختن دل از حسد و مانند آن

روز مبادا-روز سختی و پریشانی

 

د ِ-زود باش!

افسارگسیخته-سرکش

به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن

از کوره در رفتن-به خشم آمدن-آتشی شدن-از جا در رفتن

پا روی دم سگ گذاشتن-خشم شخص پستی را برانگیختن

جان جانی-صمیمی-یکدل

جان کسی را به لب آوردن-سخت آزار دادن-به کسی انتظار دراز دادن

خورند-لایق-درخور-به اندازه ی-طرفیت

اَنَک کردن-تحقیر کردن-خجالت دادن

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

از خیر چیزی گذشتن(از چیزی صرفنظر کردن)

جنگ زرگری-دعوای دروغین-جنگ مصلحتی

آفتابه برداشتن(دست به آب رساندن، پابرهنه وسط حرف کسی دویدن)
آبِ سیاه-نیمه کوری

دستی-به عمد-از روی تعمد

رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی
 

خاطر جمع بودن-مطمئن بودن-یقین داشتن

از جنب و جوش افتادن-آرام گرفتن-شور و هیجان خود را از دست دادن

دانه کردن-دانه های میوه ای را جدا کردن-پراکنده کردن

دستگیره-وسیله ی باز و بسته کردن در و پنجره-کهنه ای در آشپزخانه برای برداشتن دیگ از روی اجاق

آروغ بی‌جا زدن-نابه‌جا سخن‌گفتن-نسنجیده کاری کردن

زبر و زرنگ-چابک و فرز

حتم داشتن یق-ین داشتن

 

زردمبو-آدم ضعیف و کم خون-دارای رنگ و روی زرد

به یک پول سیاه نیارزیدن- به لعنت خدا نیارزیدن

بازاریاب-کسی که کارش پیداکردن مشتری برای کالای خاصی است
پیر کسی در آمدن-سخت اذیت شدن- پدر کسی در آمدن

از بام خواندن و از در راندن(خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن)

خاک بر سر-توسری خورده-داغ دیده-بدبخت

دو پا در یک کفش کردن-سماجت و اصرار کردن

 

از پشت خنجر زدن(به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن)

خوش دوخت-لباسی که به اندازه و برازنده دوخته شده باشد

تف سر بالا-چیزی که مایه ی سرشکستگی و ننگ خود آدم باشد

در نتیجه-سرانجام-عاقبت

 

راه بردن-بلد بودن-دانستن-اداره کردن-سامان دادن

خواستگار-کسی که به پسندیدن و گُزیدن دختر یا زنی می فرستند
اختلاط کردن-بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

پِت پِت-بالا و پایین رفتن شعله ی چراغ

خرده کاری-کار جزیی

خشک خشک توش کردن-در مقابل کسی شدت عمل به خرج دادن-کسی را سخت آزردن

حسرت-آرزوی سخت-خواهش بزرگ

چوچول باز-دغل-بی حیا

 

تک و تا-جنب و جوش

پیشکی-جلوتر-از پیش-به طور مساعده

خر کسی از پل گذشتن-گره کار باز شدن-از گرفتاری خلاص شدن

پرند-حرف بی هوده

رضا شدن-راضی شدن

چار سری گفتن-متلک گفتن-کلفت بار کسی کردن-حرف مفت زدن

دست خر کوتاه-فوضولی موقوف !-دخالت نکن ! دست نزن !

زیر دل زدن-تهوع آوردن

حق کسی را دادن-آن چه سزای کسی است به او دادن

پا توی کفش کسی کردن-با کسی در افتادن-به آزار کسی برخاستن

تکه گرفتن برای کسی-کاری برای کسی فراهم کردن

جوراب شلواری-جوراب همراه با شلواری از همان جنس و چسبیده به آن

چپ افتادن با کسی-مخالف شدن با کسی-پیله کردن به کسی

خط در میان حرف زدن-آرام آرام و شمرده سخن گفتن

البرز(بلندقامت، دلیر)

دو آمدن-دور برداشتن-شاخ و شانه کشیدن-قیافه گرفتن

پشت چشم کسی باز ماندن-انگار نه انگار-برای کسی فرقی نداشتن

جای کلاه سر آوردن-آن قدر ضعیف کش بودن که که اگر از او کلاه کسی را بخواهند سر او را به درگاه برد
بنده زاده-پسر من

جان کسی را به لب آوردن-سخت آزار دادن-به کسی انتظار دراز دادن
دله-ظرف حلبی
بِدو بِدو-با شتاب-سریع

خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

جانمی-کلمه ای که در مقام خوش آمد و تقدیر از کسی می گویند
از پشت کوه آمدن(بی‌خبر از آداب و رسوم بودن، دهاتی بودن)

بروز دادن-فاش کردن-آشکار ساختن-لو دادن

 
از سیر تا پیاز(همه چیز، با همه‌ی جزئیات)

دشت کسی را کور کردن-اولین فروش کاسب را نسیه خریدن
دست به چماق-چماق در دست-آماده ی چماق زدن
جلف-سبک-کسی که حرکات سبک دارد
از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)

پس بودن هوا-خراب بودن اوضاع-نامناسب بودن وضعیت

 
پا به سال گذاشتن-بزرگ شدن

آنجا رفتن که عرب نی انداخت-به جایی دور و بی‌بازگشت رفتن

جگر-عزیز-عزیز دلم

 
دار و ندار-کل دارایی-تمام هستی
 

تو ذوق زدن-ناخوشایند بودن-بر خلاف میل کسی سخن گفتن

رد شدن-مردود شدن-پذیرفته نشدن

ادرار کوچک-شاش

راه انداختن کار کسی-وسیله ی تسهیل انجام شدن کار کسی را فراهم کردن-رو به راه کردن کار کسی

 

تلنگ-یشکن-باد صدا دار-ضربه ی صدا دار

انگشت کردن-انگشت رساندن
اردنگ-تیپا-لگدی با نوک پا

حرز جواد با خود کردن-همیشه با خود داشتن

 

(به زبان کودکان) زخم شدن

تَک سرما شکستن-از شدت سرما کاسته شدن

 
بند نشدن سنگ روی سنگ-نا آرام بودن اوضاع-وجود نداشتن نظم و امنیت

حلیم روغن خوردن-کنایه از تشنگی بسیار داشتن

جان بر لب نهادن-به کاری خطرناک اقدام کردن-آماده ی مرگ شدن

 

خودرو-آن چه بی اسب رود

 

 

خاکستر نشین-بدبخت-سیه روز-ذلیل

خلیفه-مبصر مکتب خانه-ارشد کلاس

اسم شپش کسی منیژه خانم بودن(خودبزرگ‌بینی احمقانه داشتن)

خر خود را راندن-تنها به فکر خود بودن-به کار خود ادامه دادن

پیاده کردن-انجام دادن-تحقق بخشیدن-از هم باز کردن

پیسی-بد رفتاری-آزار

خربازار-شلوغ بازار-بی حساب و کتاب