بهترین مجموعه اصطلاحات کوچه بازاری مردم ایران قسمت 399

انگار نه انگار(موضوع را نادیده بگیر!، گویی وجود نداشت)

جملگی-تمامن-سراسر

از کفر ابلیس مشهورتر(گاو پیشانی‌سفید، نزد همه معروف)

بغض کسی ترکیدن-از حالت گرفتگی و تاثر به گریه افتادن

دق دلی-دق دل

دشت کردن-فروختن اولین جنس-نخستین بار پول گرفتن

 
چرمی-از جنس چرم
 

درگذشت-مرگ

رج زدن-ردیف ایستادن-صف بستن-نوشتن مشق به ترتیب عمودی
جلو کسی درآمدن-با کسی مقابله کردن-حق کسی را کف دستش گذاشتن

توپیدن-پرخاش کردن-تشر زدن

زیر در رو-گریزان-گریز پا-شانه خالی کن

چشمگیر-جالب توجه-با ارزش

آب بردار(دوپهلو، کنایه‌آمیز)

برق از چشم کسی پراندن-سخت ترسانیدن

 

اسکلت‌بندی(طرح‌ریزی، زیرسازی)

تیز کردن گوش-دقت کردن برای درست شنیدن سخنی مهم

پای کسی را گرفتن-زیانی به کسی وارد شدن

پرت از مرحله-دور از اصل موضوع

دلال بازی-به شیوه دلالان از راه مبالغه و دروغ کاری را بزرگ جلوه دادن-واسطه گری

زیر پای خود را سست دیدن-موقعیت خود را نااستوار دیدن-شغل و سمت خود را در خطر دیدن

 

دربند چیزی بودن-در خیال چیزی بودن

داشتن-مشغول بودن

انداختن پشت گوش-سهل‌انگاری کردن-دیر انجام دادن-کوتاهی کردن

رج بستن-به ردیف کردن-دسته کردن

ختنه سوران-جشنی که به هنگام ختنه کردن نوزاد پسر بر پا می کنند

حشری-شهوت ران-پر شهوت

دانگی-انجام کاری با پرداخت سهم خود از هزینه ی آن
حیوون-نگا. حیوان
زیر چاقی-مهارت

اسم شپش کسی منیژه خانم بودن-خودبزرگ‌بینی احمقانه داشتن

به دهان ها افتادن-فاش شدن-بر سر زبان ها افتادن

حیوانکی-کلمه ای در مقام تاسف خوردن به حال کسی

از تک و تا نینداختن خود(از رو نرفتن، جا نزدن، خود را نباختن)

چوغ-چوب

 

تو پوزی خوردن-تو دهنی خوردن-دمغ شدن-نا امید شدن

بوگندو-آدم کثیف و بد بو

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا

اُس و فُس-اصل-مایه-چهارستون بدن

بد عنق-کج خلق-بد اخلاق

چوروک خوردن-چین برداشتن

پُرتابل-قابل حمل

آت و آشغال-وسایل کهنه و بی‌مصرف
آفتابه گرفتن(آفتابه برداشتن)

اله و بله(چنین و چنان)

پر بودن خیک کسی-سیر بودن

دست دوم-کار کرده-مستعمل

چشم و دل پاک-کسی که به دیده ی بد به ناموس دیگران نگاه نکند

به دل آوردن-در خاطر نگاه داشتن-از یاد نیردن
خار چشم کسی بودن-مایه ی عذاب کسی بودن

زبان چرب و نرم داشتن-گفتار خوشایند و فریبنده داشتن

پرداختی-مبلغ داده شده

 

آخرین تیر ترکش-آخرین تدبیر

خود را به کوچه ی علی چپ زدن-خود را بی اطلاع نشان دادن
خوش بیار-آن که کار و روزگار بر وفق مرادش می گذرد-خوش شانس

دست از سر کسی برداشتن-کسی را رها کردن-به حال خود گذاشتن

زور چپان کردن-به زور در جایی فرو بردن

دلادل-پُر-نهایت بزرگی-شکم زن آبستن

 
آجرپاره-جواب کسی که به‌جای بله می‌گوید آره
 

رژیم داشتن-برابر دستور پزشک غذا خوردن-برخی غذاها را نخوردن
پزا-زود پخت شونده
حدمتکار-مستخدم

 
دست کسی را پس زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن کسی
چرخی-کبوتری که در آسمان معلق می زند-کسی که روی چرخ و گاری چیزی می فروشد
به عرصه رسیدن-به سن پختگی رسیدن-بزرگ شدن
از چیزی گلی چیدن-از چیزی بهره بردن

 

ترس بر داشتن کسی را-از وارد شدن به کاری بیم داشتن

خون کسی را به شیشه کردن-کسی را رنج و آزار بسیار دادن
باب طبع-موافق میل-مطابق سلیقه
جان جان-معشوق-محبوب
به مفت نیارزیدن-هیچ ارزشی نداشتن
آفتابه‌دزد-دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند

اهل کاری بودن(وارد بودن در کاری)
خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

چسی درکن-آدم پر مدعا

دسته گل به آب دادن-کاری به خطا انجام دادن

به پیر و پیغمبر قسم خوردن-سوگند بسیار یاد کردن

خشتک دراندن-نگا. خشتک پاره کردن

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

 

آبدوغ خیاری(بی ارزش، بی اعتبار)

روی دست کسی ماندن-به فروش نرفتن-باد کردن

ترک بیلمز-آدم نادان

 

دست اندر کار-دارای سهمی در انجام کاری-مشغول به کار

خودتراش-تیغی که می توان تیغه ی آن را عوض کزد

تنبان درآر-بی حیا-دریده

زود رنجی-نازک دلی-حساسیت

پشت کاری را گرفتن-دنبال کردن کاری به قصد به پایان بردن آن

خوش معامله-خوش حساب-کسی که آلت تناسلی قوی دارد

چیله جمع کردن-گردآوردن چیله

زبان گرفتن-کسی را با زبان خوش آرام کردن

آواز شدن(شهره شدن)

چاشنی کردن-چیزی را با چرب زبانی به کسی قالب کردن

وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان)

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

 

بز بگیر-کسی که همیشه به دنبال جنس ارزان یا معاملات پر سود است

 
ژاندارمری-نهادی که عهده دار حفظ نظم و قانون در بیرون از منطقه های شهری است

بز دل-ترسو
آتشِ تر-شراب-لب معشوق
خودنویس-قلمی که جوهرش را با خود دارد
دهن کسی گرم بودن-خوش سخن و مجلس آرا بودن
تیله ی کسی بودن-گوش به فرمان کسی بودن-زیر اراده ی کسی بودن

انداختن(فروختن جنس بنجل و ارزان به بهای گران، درست کردن)

تو ریختن دل-سخت نگران شدن و ترسیدن بر اثر شنیدن خبر ناگوار

تل و بل-جا به جا کردن-بالا و پایین کردن

دست کسی را کوتاه کردن-کسی را از چیزی یا کاری کنار گذاشتن

از نفس افتادن(بسیار خسته و مانده شدن)
از ته دل-از سر صدق و صفا
بی سواد-آن که نمی تواند بخواند و بنویسد-نادان و بی معلومات

زیر دل زدن-تهوع آوردن

پدر سوخته-بد سرشت-بسیار زرنگ و رند

حساب کردن-پرداختن خرج

چشم زخم میرزا مهدی خانی-شکست بزرگ

خایه-بیضه-جرات

چه صیغه ای است ؟-چه معنی داد ؟

چغندر پخته-لبو

آیَم سایَم(گاه‌کاهی)

چشمم روشن-از تو انتظار نداشتم

خشتک نشور-آدم پست و بی ارزش
ابزارفروشی-فروشگاه وسایل خاص و ابزار یدکی

زحمت دادن-اسباب زحمت شدن-کنایه از شوهر زنی بودن
تند نویس-کسی که سریع می نویسد

پشت چشم کسی باز ماندن-انگار نه انگار-برای کسی فرقی نداشتن

زُل زدن-خیره نگاه کردن

 
آب لمبو(چلانده‌شده، فشرده)

بر و بچه ها-زن و بچه-جماعت دوستان

چشم کسی را خون گرفتن-سخت خشمگین شدن
آلکلی-معتاد به الکل

برداشتن-قبول کردن-اختیار کردن

دیوار را یک طرفه کاه گل کردن-یک طرفه قضاوت کردن

 

تُخم-اصل هرچیزی-دانه

زمانه بازی کردن-با زبان بازی و چاپلوسی رفتار کردن

تشر زدن-سرزنش کردن با فریاد-توپیدن

 
خروس بی محل-وقت نشناس-کسی که بی جا سخن می گوید یا بی موقع کاری می کند
رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن

باد به آستین کسی کردن-کسی را به کاری تحریک کردن

خودی-آشنا

بوق کسی را زدن-از مقام افتادن-از دور خارج شدن

حلال زادگی-حلال زاده بودن-درست کردار بودن

دست اول-نو و تازه

روغنی-آلوده به روغن

پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد

دهنی شدن-آب دهان خوردن به غذا یا چیزی

دست از سر کسی برداشتن-کسی را رها کردن-به حال خود گذاشتن

ازخودراضی(متکبر، خود پسند)

زو کشیدن-اصطلاحی از بازی الک دولک که بازنده باید بدون تازه کردن نفس یدود

در هچل افتادن-دچار درد سر شدن-به درد سر افتادن

به راه انداختن-راه انداختن-به کار انداختن
خیک آسمان پاره شدن-کنایه از بارش تند و سیل آسا
جزوه-کتابچه-دفترچه

جا نماز-سجاده-فرش کوچکی که بر آن نماز می خوانند

حلال زاده-پاک و نجیب

الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن
خوراک-مصرف یک دوره ی معین

رخصت خواستن-اجازه خواستن

دوام آوردن-استقامت کردن

دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق

آبدار(سخت، شدید، سنگین)

آقادایی را جنباندن(حرکتی به خود دادن)

حیوان-نوعی دشنام به کسی که کاری را از روی بی شعوری کند

 

 

 

 

زیر آبی-زیرآبکی
اشتر گربه-چیزهای نامتناسب با هم

 

ته بساط-باقی مانده ی وسایل زندگی و کسب و کار

تردستی-مهارت-شعبده بازی

پس بودن هوا-خراب بودن اوضاع-نامناسب بودن وضعیت

خربازار-شلوغ بازار-بی حساب و کتاب

 
دلال محبت-پا انداز-خانم بیار

خریت-نادانی-حماقت

 
خلاف-جرم

چشتان بالا-بالا و پایین کردن بچه و قربان صدقه ی او رفتن
تیشه به ریشه ی کسی یا چیزی زدن-قصد نابودی کسی را داشتن

خِرخِر-آواز کشیدن چیزی سنگین بر زمین-صدای ناهنجار و گوش خراش
آفتاب را به‌گز پیمودن-کوشش بی‌هوده کردن

 

دو رو-لباسی که از هر دو طرف می توان آن را پوشید-آدم غیر صمیمی و فرصت طلب

دنبه تاو دادن برای کسی-به کسی بی اعتنایی کردن-فخر فروختن به کسی

دار-داربست قالی-چوبه ی اعدام
حسابی-معقول-مورد اعتنا-کاملن
زهرمار سلطان-ترش رو-اخمو

در گوشی-با زمزمه-پچ پچ وار
چریدن-راه افتادن کار و کاسبی

دست به سر کردن کسی-کسی را به بهانه ای برای انجام کاری بیرون فرستادن-کسی را رد کردن

درآمد-مقدمه ی سخن و نوشته یا قطعه ی از موسیقی
آه نداشتن که با ناله سودا کردن-آه در بساط نداشتن
چشم و دل کسی دویدن-حریص بودن

دست کسی را توی پوست گردو گذاشتن-کسی را گرفتار مشکل و سختی کردن
بلبشو-هرج و مرج-شلوغی

ادرار کوچک-شاش

خوار و خفیف-ذلیل-بدبخت
بستن-یخ ردن-منجمد شدن-منعقد شدن-سفت شدن-ریختن بیش از اندازه-هدف قرار دادن
تلق و تولوق-صدای ناهنجار

دراز کش-افتاده-خوابیده

چیز خور شدن-مسموم شدن
زاغ سیاه کسی را چوب زدن-پنهانی مراقب کسی بودن

 
آب رفتن(بی‌اعتبار شدن، کوچک شدن)

از هفت خوان رستم گذشتن-موانع و مشکلات متعددی را پشت سر گذاشتن

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

دو شاخ-دارای دو شقه

آمدکار(شگون، فال نیک، خجستگی)

داریه زنگی-دایره ای دارای سنج های کوچک که چون آن را بنوازند از آن ستج ها آواز بر می آید

پیش کنار-بیضه-خایه

پیاز کسی کونه کردن-ماندگار شدن در جایی-میخ خود را کوبیدن

دانه دانه-یک یک
جهنم دره-جای نامناسب و عذاب دهنده

دور ریختن-دور انداختن-بیرون ریختن

 

اخلاق سگی-تندخویی بیش از اندازه-ناسازگاری با همه

خاصه تراش-آرایشگر مخصوص بزرگان
بد لعاب-بد گوشت-بد خلق

ابرو کج کردن-خشم گرفتن

دل پُر داشتن-کینه و دلخوری دیرینه داشتن

جای سفت-وضعیت سخت

به پیر و پیغمبر قسم خوردن-سوگند بسیار یاد کردن

چیله-هیرم-خاشاک

آه نداشتن که با ناله سودا کردن-آه در بساط نداشتن

 

چل ستون-شبستان مسجد

به دهان کسی نگاه کردن-مطیع به گفته ی کسی بودن-حرف کسی را بکار بستن

 

دولت سرا-تعبیری احترام آمیز از خانه ی کسی
زبان بازی-چرب زبانی-لفاظی-چاپلوسی

 

تَک سرما شکستن-از شدت سرما کاسته شدن

آفتاب کسی به زردی رسیدن-به پایان رسیدن دوران زندگی و یا قدرت و نفوذ کسی

اهل کاری بودن-وارد بودن در کاری
پیر کسی در آمدن-سخت اذیت شدن- پدر کسی در آمدن

حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

دو پا-انسان

آبِ سیاه-نیمه کوری
 

دکمه را انداختن-دکمه ی لباس را بستن

چندش شدن-حالت چندش دست دادن

چاچول باز-حقه باز-شیاد

آسمان تا زمین(تفاوت بسیار)
دست خوش !-آفرین

خون به راه انداختن-آشوب و فتنه ی سخت به پا کردن

آنجا رفتن که عرب نی انداخت-به جایی دور و بی‌بازگشت رفتن

دخترینه-دختر-مونث

ارزیاب-کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند

آیینه‌ی اسکندری-آفتاب
تر و چسب-بی درنگ-بی معطلی-فرز و چابک
 

 

دیگ به سر-لو لو

زار-کوتاه شده ی زایر

تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده

 
تو گذاشتن-چیزی را مسکوت گذاشتن-از درون دوختن

 
خنده ی قبا سوختگی-خنده ای که برای پنهان کردن خشم و کینه می کنند
تو آستین بودن-حاضر و آماده بودن-آماده داشتن
درخت اگر-امید پوچ و واهی
رفتن از رو-خجالت کشیدن-شرم کردن-از میدان به در رفتن-مجاب شدن
چاک خوردن-شکافته شدن-پاره شدن

بازداشتی-زندانی موقت

دک و دهن-دک و پوز
اَنَک شدن-تحقیر شدن-خجالت کشیدن

 
راحت کردن-کشتن

تنگ شدن خلق-عصبی شدن-بی حوصله شدن-خشمگین شدن

از زبان افتادن(لال شدن)
الدنگ(بیکاره، مفتخور، بی‌غیرت)

آفتاب روی پشت بام جمع کردن(کاملا تنگدست بودن)

دو شاخ-دارای دو شقه

دست پیش را گرفتن-خود را محق وانمود کردن

چیل-آدم بد بیار

ته کشیدن-تمام شدن-به آخر رسیدن

 

 

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن(از باران به ناودان پناه آوردن)

از پشت خنجر زدن-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن

دست کسی را توی حنا گذاشتن-کاری را به کسی تحمیل کردن

بازی در آوردن-بهانه آوردن-دبه در آوردن

دنیا دیده-آزموده-سرد و گرم چشیده

اوف شدن((به زبان کودکان) زخم شدن، درد داشتن)

اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

زلف پاشنه نخواب-کنایه از مویی که از نیمه ی پشت بریده و سر آن رو به بالا باشد

چادر رختخواب-چادر شب-پارچه ای که رختخواب را در آن می پیچند

بد آب و رنگ-نازیبا-بی رونق-بی جلوه

جای سفت-وضعیت سخت
خرپا-چوب بندی زیر سقف یا پل

از نافِ جایی آمدن-کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن

 
 

از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن(حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن)

بیا بیا- برو برو

تعزیه گردان-کسی که در امور همگانی دخالت می کند و سود خود را می برد.
جوشی شدن-عصبانی شدن

دست کم-حداقل

پاشنه بخواب-کفش راحتی

دست بردن در چیزی-چیزی را تغییر دادن

 

آب نخوردن(درنگ نکردن)

از کیسه خوردن(از جیب خوردن)

الف کوفی(چیز کج، آلت تناسلی)
دهن کجی-ادا و شکلک به قصد مسخره کردن-بی اعتنایی

رو رفتن-بر زمین افتادن اسب از جلو و بر زانو ها

چیزیش شدن-رازی در دل داشتن-حال غیر عادی داشتن

الم‌شنگه(هیاهو، آشوب، جنجال، داد و قال)
داوطلب-خواستار-نامزد

راستی؟-واقعن؟ آیا درست است؟

جیک-صدا-آواز

تشر زدن-سرزنش کردن با فریاد-توپیدن

رضایت دادن-در گذشتن از شکایت و دنبال کردن قضیه-قبول کردن

 

اوراق شدن-از هم پاشیدن-از کار افتادن

 

جان به لب رسانیدن-صبر و طاقت کسی را تمام کردن

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن

چُش گفتن-جلوگیری کردن-مانع شدن

پدر آمرزیده-دعا یا خطابی برای آمرزیده شدن پدر کسی-پدرت

به دستبوس کسی رفتن-به خدمت کسی رفتن-شرفیاب شدن

به آخر خط رسیدن-به پایان کار

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

خون دیدن زن-عادت ماهانه شدن زن

اهل نشست-تارک دنیا-گوشه‌نشین

جهود ی-هودی-مقتصد

زر زرو-بچه ای که زیاد عر می زند