لیست کاملی از اصطلاحات عامیانه و کوچه بازاری قسمت 164

دسته چاقو نشستن-نشستن روی دو پا و بغل کردن دو رانو-چمباتمه نشستن

خودتراش-تیغی که می توان تیغه ی آن را عوض کزد

 

دست پیش-گدا

به هم زدن-قطع رابطه کردن

خنکای صبح-سحرگاه

چشم و دل دویدن-چشم چرانی کردن-هوس رانی کردن

دَنگ-حیران و آشفته-سرگشته و شیدا

حلبی آباد-آلونک نشین های خارج از شهر

 
خانه بستن-در بازی نرد دو مهره را در یک خانه قرار دادن تا حریف نتواند در آن جا بنشیند

 
تریاک خوردن-خود را با تریاک مسموم کردن
آن سفر-آن بار-آن دفعه

 

 

پیش دستی کردن-سبقت گرفتن در انجام کار

چراغ پا-حالتی که اسب دو دست خود را بلند کند و راست بایستد

آستین‌سرخود(هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است)

دک شدن-جیم شدن-ناپدید شدن

اسم شب(کلمه‌ی رمز برای عبور به هنگام شب)

به حق پیوستن-مردن

پدر سوخته-بد سرشت-بسیار زرنگ و رند

تنه ی کسی به تن آدم خوردن-عادت و خوی کسی را پذیرفتن

پولک-زینت هایی دایره شکل و درخشان که به جامه می دوزند
 

تراشیده شدن-لاغر شدن

راحت کردن خیال کسی-به کسی اطمینان خاطر دادن

پینه کردن- پینه بستن

زیر در رو-گریزان-گریز پا-شانه خالی کن

زور گفتن-حرف و خواست خود را به کسی تحمیل کردن
به پای کسی زحمت کشیدن-برای کسی زحمت کشیدن

اجابت کردن معده(قضای حاجت)

دم و دود-مجلس گرم مهمانی-دود تریاک و شیره و سیگار و چپق

پِی-دنبال

از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن

دمدمی مزاج-دمدمی

در آسمان جستن و در زمین یافتن-چیزی یا کسی مورد علاقه را غیر منتظره یافتن و دیدن
تن نما-نازک و نشان دهنده ی تن
آلکلی-معتاد به الکل

پات-بی آبرو-بی تربیت

اُق زدن-بالا آوردن

 

جلف-سبک-کسی که حرکات سبک دارد

بند-ریسمان-طناب-رشته

خرج تراشی-هزینه درست کردن

دیوار مردم بالا رفتن-دزدی کردن
دست کسی به دهانش رسیدن-از تهی دستی بیرون آمدن-محتاج نبودن

چشم گرم کردن-چرت زدن-اندکی خوابیدن

پَخ خوردن-تیزی چیزی

حیا را خوردن و آبرو را قی کردن-بسیار بی حیا و گستاخ بودن

 
زنگ دندان ماندن-زمان درازی گرسنه ماندن

خر رنگ کن-خوش طاهر بد باطن

 

پشت چیزی گذاشتن-با پشتکار دنبال چیزی رفتن-کاری را با اراده ی محکم دنبال کردن

پات-بی آبرو-بی تربیت

بیسار-فلان

تفنگ ته پر ت-فنگی که با فشنگ شلیک می کند

دانه دانه شدن-دانه ها از یکدیگر جدا شدن

 

حیا را خوردن و آبرو را قی کردن-بسیار بی حیا و گستاخ بودن

رگه-طبقه ای از مواد معدنی در درون خاک

دخترینه-دختر-مونث

تاب برداشتن-خم شدن-شکم دادن-لوچ شدن چشم

خیز-ورم-آماس
آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)
با محبت-زود جوش و مهربان
پیزی-مقعد-نیروی مقاومت و پشتکار

آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)

دست آخر-سرانجام-آخر سر-آخر کاری

زدن به قدش-دست دادن به شیوه جاهلی که با صدا همراه است و هنگام رسیدن به توافق در انجام کاری گویند

 

بلا به سر کسی آوردن-کسی را به زحمت و دردسر انداختن-به کسی آسیب رساندن

رُک زده-زل زده-خیره شده

پای خود را کنار کشیدن-دخالت نکردن

جفت جنین-جفت نوزاد که پرده و غشای دور جنین است

 

زرد گوش-بی رگ-ترسو

خواب و بیداری-در حالت بین بیداری و خواب

درس خوان-شاگرد زرنگ و کوشا

ترکه مرکه-زن لاغر و خوش اندام

دو دانگ-یک سوم-مقدار اندک-کم
خسارت دیدن-زیان دیدن
خدا داده به فلانی-بختش یار بوده

خام سوخته-از درون ناپخته-از بیرون برشته

تزریقات-بخش ویژه ی تزریق آمپول

خود را به موش مردگی زدن-خود را ناتوان

 
دست و پا چلفتی-بی عرضه-نالایق-بی دست و پا

چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

 

ته نشست-رسوب

 

آی زکی(در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود)

اِحلیل خوردن-فریب خوردن

بود و نبود-آنچه می تواند وجود داشته باشد-مال و منال-همه ی دارایی

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

اهل عمل-کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند

بند آوردن-متوقف کردن

 

دیر رس-میوه ای که دیر می رسد

چای قندپهلو-نگا. چای دیشلمه
چایمان کردن-سرما خوردن-چاییدن
پَرِ گوش و-پره لاله ی گوش

دماغ چاقی-احوال پرسی

خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح

دم به خمره زدن-باده گساری کردن-شراب خوردن

رفتگر-سپور-آشغالی

 

زد و بند-ساخت و پاخت-بند و بست-توطئه

تزئیناتی-کسی که کارش تزیین است

به حرف آوردن کسی-کسی را به سخن گفتن واداشتن

از دست برآمدن(ممکن و شدنی بودن، از عهده بر آمدن)

بند بودن دست-گرفتار بودن-مشغول به کاری بودن و به کار دیگری نرسیدن

رومیزی-منسوب به میز

چاشت بندی-صبحانه-غذای اندک

زیر ِ گوش-سخت نزدیک-دم دست

دولابچه-کمد کوچک

خداپسندانه-مورد پسند خدا

خودافتاده-عاجز-کسی که موجب بیچارگی خود باشد

در عالم هپروت سیر کردن-دارای خیالات واهی بودن-کاملن بی خبر بودن

پا برهنه-بدون کفش

رو آمدن-به جایی رسیدن-ترقی کردن-ثروتمند شدن

حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی

خاله خرسه-دوست نادان

 

 
زیر پاکشی کردن-از زبان کسی حرف کشیدن-کسب اطلاع کردن
خوردن چیزی به چیزی-جور بودن چیزی با چیزی

چشم برداشتن-زضا دادن-قبول کردن

حال و بار-وضع زندگی

خاطر کسی را خواستن-کسی را دوست داشتن

خرده قرض-بدهی اندک

برادر زن-برادرِ زن هر مرد

از خوشحالی در پوست نگنجیدن(از شادی سر از پا نشناختن)

آتش به مال خود زدن-کالایی را بسیار ارزان فروختن

پشت نویسی-نوشتن در پشت سند یا حواله برای انتقال آن به دیگری
حساب و کتاب از دست کسی خارج شدن-اداره و نظم امور از دست کسی در رفتن

خون جگر خوردن-رنج بسیار کشیدن-غم فراوان خوردن

خون گرم-خوش برخورد-با عاطفه-پر مهر

 

زیر آبی-زیرآبکی

زمینه سازی کردن-مقدمه چیدن برای انجام کاری

این خط و این نشان(عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری، نگویی که نگفتم.)

از قرار(ظاهرن، آن‌طور که پیدا است)

رخت آویز-جا رختی-چوب لباسی

چای کار-کشت کننده ی چای

رسوخ کردن-در دل اثر کردن-رخنه و نفوذ کردن
پشت بندی کردن-به انتظار غذا چیز مختصری خوردن

حرامزادگی-بد ذاتی-مکر

آب باریکه-درآمد اندک اما مرتب
خط آوردن-مدرک کتبی ارایه کردن

خرده بُرده-مشکل-اختلاف

دله-ظرف حلبی
تو مشت کسی بودن-کاملا در اختیار کسی بودن
پای چیزی را جور کردن-وسیله ی انجام کاری را فراهم کردن

جِر-اوقات تلخی-لج

خدا حافظ-به درود-در پناه خدا-خدا نگهدار

تخت پایی-صاف بودن کف پا
دست به دامان کسی شدن-به کسی پناه آوردن-به کسی متوسل شدن

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن

پول چایی-انعام-بخشش

بر وفق-مطابق-موافق

تابوت خشکه-بسیار لاغر و ناتوان
از تعجب شاخ در آوردن(بسیار شگفت زده شدن)

تَپ تَپ-آواز خوردن چیزی به چیز نرم

 
بی چشم و رو-ناسپاس-حق ناشناس-ناشکر

بُرد-قدرت پرتاب-پیروزی بر حریف
خاطر جمع-مطمئن

دریده-وقیح-بی شرم-پر رو

افقی برگشتن-شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن

بَده شدن-از چشم افتادن-بد جلوه کردن

آویزان کسی شدن(طفیلی کسی شدن)
اوت کردن-بیرون انداختن-بیرون کردن

پا خورشی-وسایل لازم برای پخت خورش

تَک-بی نظیر-مفرد-تنها

 

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان

خوردن کسی با نگاه-نگا. با نگاه کسی را خوردن

جانور-کرم شکم و معده

پیراهن بیش تر پاره کردن-بیش تر تجربه داشتن

ریش سفید-مرد سالخورده و محترم

جیبی-قابل گنجاندن در جیب-مربوط به جیب

داداشی-برادر در زبان کودکان

خراب کردن-زرد کردن-آلودن لباس-نظم کار چیزی را به هم زدن

اسرار مگو-حرف‌های ناگفتنی

راحت کردن-کشتن

دخترکی-دوشیزگی-بکارت

خانه آباد-عبارتی برای تحسین است

خرد نکردن تره برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

دروغ به هم بافتن-سر هم کردن-از خود درآوردن

خانه آبادان-عبارتی به عنوان سپاس

دیزی پشت سر کسی بر زمین زدن-بی اعتنایی کردن به قهر کردن و رفتن کسی

 

تخم لق شکستن-فرصت دادن-رو دادن-کسی را به طمع انداختن

 
ز ِق ز ِق-گریه ی بریده بریده ی بچه
با کسی سرشاخ شدن-با کسی در آفتادن

خیک محمد-آدم چاق و فربه

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن
پاشنه بخواب-کفش راحتی
آب شدن-شرمنده شدن-رفتن آبرو-به فروش رفتن کالا

چرک و خون-چرک آلوده به خون

رو به قبله بودن-در خال مرگ بودن

چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف

ارواح شکمت-ارواح بابات

چشم و ابرو نازک کردن-ناز و افاده کردن

خر داغ کردن-ناامید شدن-ناکام شدن

جان به سر شدن-بی قرار شدن-سخت نگران شدن
آدم بی‌سر و پا(متضاد آدم درست‌وحسابی)

چهره شدن-مورد توجه قرار گرفتن-گل کردن

 

دربست-یک جا-به طور کامل-به طور کلی

آب را گل آلود کردن(برای سود خود کارها را به هم زدن)

خاک کردن-دفن کردن-در گور نهادن-پشت حریف را در کشتی به زمین رساندن

به دل چسبیدن-مطبوع و گوارا بودن

ریشه کردن-قوام یافتن-جایگیر شدن-مستحکم شدن وضع
انگشت بلند کردن-اجازه‌ی سخن خواستن
چوب چوبی-دیوار یا در مشبک و چوبی

از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)

برگشتن ورق-دگرگون شدن اوضاع-تغییر کردن حال و احوال
زرت کسی قمصور شدن-به وضع بد و خنده داری از پا درآمدن-بیمار شدن-شکست خوردن

انگشت به دهان نهادن-متحیر ماندن

 
پاپی شدن کسی-به کسی ایراد گرفتن-کسی را اذیت کردن

چل و چو انداختن-منتشر کردن شایعه

 

دلسوز-غمخوار

اوستاکار-استادکار-ماهر و مسلط

به سر دویدن- با سر رفتن

خالو-دایی-کلمه برای خطاب در جنوب ایران

برقی-دستگاهی که با برق کار می کند-به سرعت-با شتاب

آن سفر(آن بار، آن دفعه)

تمام کردن-مردن

آن سفر-آن بار-آن دفعه

 

دهن پاره-بد زبان-بی حیا-کسی که نمی تواند جلوی زبانش را بگیرد

چادر نماز-چادری که زنان هنگام خواندن نماز بر سر می کنند
آسمان گرفتن(فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه)
دُم کله پز را گرفتن-رفتن کسی بی سر و پا و آمدن کسی بی سر و پاتر به جای او

 

درچین و ورچین-جمع و جور کردن-مرتب کرد

تو خط چیزی بودن-در کاری وارد بودن-در کاری تحقیق کردن
دلنگ و دلنگ-صدای زنگ و ناقوس
روی دوش کسی سوار شدن-بر کسی مسلط شدن

از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)

چاق کردن-سر حال آوردن-درمان کردن

آدم چوبی-بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی

 

 

افت کردن(کاهش یافتن، کم شدن)

رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن

در آوردن پول-برای به دست آوردن پول و درآمد کوشیدن

چلو-برنج آب کشیده

به تته پته افتادن-به لکنت زبان افتادن

رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن

جیب خالی پز عالی-کسی که در عین تهی دستی افاده دارد و خودش را با ظاهرسازی بگیرد
چُر-ادرار

بی سایه سر شدن-بی صاحب ماندن-بیوه شدن

تخت قاپو کردن-چادر نشینان را در جایی ساکن کردن

خاک پای کسی بودن-ذلیل کسی بودن-مرید کسی بودن

این تن را کفن کردی(این تن بمیرد)

آشنا روشنا(دوست آشنا)

خروجی-جای بیرون رفتن-مالیاتی که هنگام خارج شدن از کشور به دولت می پردازند

جوش زدن دل-نگران و مضطرب بودن-در دلهره به سر بردن

تنگاتنگ-بسیار نزدیک به هم-بدون فاصله

رو به رو شدن-برخورد کردن-ملاقات کردن-مواجهه شدن

چوچول باز-دغل-بی حیا

دشت کردن-فروختن اولین جنس-نخستین بار پول گرفتن

جا آمدن حواس-به هوش آمدن

افتادن تشت کسی از بام(رسوا شدن، باز شدن مشت کسی)

اخت شدن با کسی(مانوس شدن با کسی)

بد عنق-کج خلق-بد اخلاق

تلَکه-پول یا چیزی که با فریب و چاپلوسی از کسی بگیرند

دو رانو نشستن-نشستن چون شتر که نشانه ی ادب است

انگشت به دهان نهادن(متحیر ماندن)

پیش پرده-نمایشی کوتاه پیش از آغاز نمایش اصلی

در جای خود خشک شدن-مات و مبهوت ماندن

پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا

الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن

پیش کردن در-بستن در

آتو(بهانه، دستاویز، نقطه‌ضعف)

 

دله-ظرف حلبی

اسم شب(کلمه‌ی رمز برای عبور به هنگام شب)

خروس جنگی-کسی که به اندک چیزی به ستیزه برمی خیزد
بابا ننه دار-خانواده دار-اصیل-صاحب نام و نشان

خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن

بی نور-بی عرضه-بی مصرف-کسی که به دوستان کمکی نکند

حهاز-کشتی بزرگ

 

 

خاله وارسی-فضولی-تحقیق بی مورد

باجی-خواهر-زن ناشناس

بی سر و ته-بی معنی-بی هوده-بی نظم

دریده-وقیح-بی شرم-پر رو

اُریب(کجکی، یک بر، یک ور)

 

چاله خر کُشی-یکی از گودهای تهران که پناهگاه مردم فقیر و بی نوا بود

اسب چپ با همدیگر بستن(با هم کینه و دشمنی داشتن)
بچه ی-اهل ِ